ترس، واکنشی طبیعی برای حفظ بقاست؛ اما وقتی شدت آن از حد منطقی فراتر رود و زندگی روزمره را مختل کند، در محدودهٔ فوبیا قرار می‌گیرد. موسسه روانشناسی جریان، به پشتوانهٔ تیمی از روان‌پزشکان و روان‌شناسان باتجربه، سال‌هاست به درمان هدفمند وحشت غیر منطقی و سایر اختلالات اضطرابی می‌پردازد و به‌عنوان بهترین مرکز مشاوره روانشناسی در تهران شناخته می‌شود. در این مطلب فوبیا را موشکافی کرده و روش‌های درمانی اثبات‌شده‌ای را که در این مرکز به کار گرفته می‌شود، شرح می‌دهیم.
فوبیا چیست؟
فوبیا ترسی افراطی و غیرواقعی از یک شیء، موقعیت یا حتی تصور است؛ ترسی که فرد با وجود آگاهی از غیرمنطقی بودنش، توان کنترل آن را ندارد. اجتناب وسواس‌گونه از محرّک ترس، فرسودگی روانی و محدود شدن عملکرد اجتماعی از پیامدهای اصلی آن است. کلینیک تخصصی جریان با ارزیابی بالینی دقیق، نخستین گام را برای تشخیص نوع و شدت آن برمی‌دارد تا مسیر درمان، کاملاً شخصی‌سازی شود.
سه دستهٔ اصلی فوبیا
| دسته | توضیح کوتاه | مثال‌های رایج |
|---|---|---|
| فوبیای خاص | ترس از یک شیء یا موقعیت مشخص | مار، عنکبوت، هواپیما |
| فوبیای اجتماعی | اضطراب شدید از موقعیت‌های جمعی | سخنرانی، میهمانی، مصاحبه شغلی |
| آگورافوبیا | ترس از مکان‌های غیرقابل فرار یا پرجمعیت | مترو، مراکز خرید، خیابان‌های شلوغ |
انواع رایج
فوبیاها به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:
۱. فوبیای خاص
شایع‌ترین نوع فوبیاست، ترس شدید از یک شیء یا موقعیت مشخص است. برخی از رایج‌ترین نمونه‌ها عبارتند از:
- ترس از ارتفاع (آکروفوبیا)
- ترس از حیوانات مانند سگ، مار یا عنکبوت
- ترس از خون یا تزریق
- ترس از هواپیما
۲. فوبیای اجتماعی
نوعی که در آن فرد از قرار گرفتن در جمع یا موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب شدید می‌شود. این افراد معمولاً از قضاوت شدن یا تحقیر شدن در جمع می‌ترسند و به همین دلیل از تعاملات اجتماعی دوری می‌کنند.
۳. آگورافوبیا
ترس از قرار گرفتن در مکان‌هایی که فرار کردن از آن‌ها دشوار است یا در صورت بروز حمله اضطرابی، کمک دریافت کردن مشکل خواهد بود. افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است از خروج از خانه یا حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنند.
علائم شایع فوبیا
- تپش قلب، تعریق و لرزش
- تنگی نفس یا احساس خفگی
- سرگیجه یا تهوع
- احساس «فاجعهٔ قریب‌الوقوع»
- اجتناب مداوم و وسواس‌گونه از عوامل محرک
تأثیر بر زندگی روزمره
فوبیا اگر درمان نشود می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش دهد. ممکن است باعث شود فرد نتواند کار یا تحصیل کند، روابط اجتماعی‌اش مختل شود یا از فعالیت‌های عادی روزمره دوری کند. در برخی موارد به افسردگی و دیگر اختلالات اضطرابی نیز منجر می‌شود.
چرا وحشت زدگی ایجاد می‌شود؟
- تجربهٔ آسیب‌زا: یادآورِ حادثه‌ای ترسناک (مثلاً سقوط از ارتفاع).
- الگوی خانوادگی: مشاهدهٔ واکنش‌های ترس‌آلود والدین.
- آمادگی ژنتیکی: حساسیت بالای سیستم عصبی به محرک تهدیدزا.
- شرطی‌سازی مغزی: یادگیری ارتباط نابه‌جا میان «محرک ـ تهدید».
پیامدهای بی‌توجهی به درمان
رها کردن فوبیا بدون درمان، می‌تواند به:
- انزوای اجتماعی
- اختلال در تحصیل یا کار
- بروز افسردگی و سایر اضطراب‌ها
- کاهش شدید کیفیت زندگی
بیانجامد. در کلینیک جریان، علاوه بر درمان، برنامهٔ پیشگیرانه‌ای طراحی می‌شود تا از بازگشت یا جابه‌جایی علائم به سایر حوزه‌ها جلوگیری شود.
رویکرد درمانی موسسه روانشناسی جریان
۱. درمان شناختی‌ـ‌رفتاری (CBT)
روان‌شناسان ما با استفاده از تکنیک مواجههٔ تدریجی (Exposure Therapy) و بازسازی افکار، به بیمار می‌آموزند چگونه چرخهٔ ترس را بشکند.
۲. دارودرمانی هدفمند
در صورت لزوم و تحت نظر روان‌پزشکِ مرکز، داروهای ضداضطراب یا مهارکنندهٔ بازجذب سروتونین تجویز می‌شود تا علائم حاد، پیش از آغاز CBT کنترل گردد.
۳. تکنیک‌های متعادل‌سازی فیزیولوژیک
آموزش تنفس دیافراگمی، ریلکسیشن عضلانی و ذهن‌آگاهی (Mindfulness) در جلسات مشاوره اجرا می‌شود تا بیمار ابزار مدیریت علائم جسمی را در اختیار داشته باشد.
۴. پشتیبانی پساتراپی
پس از پایان جلسات، پیگیری دوره‌ای و کارگاه‌های تقویت مهارت مقابله‌ای برای مراجعین تدارک دیده شده تا پایداری درمان تضمین شود.
زمان مراجعه به متخصص
اگر ترس شما باعث اجتناب مداوم، محدودیت عملکرد یا ناراحتی شدید شده است، تعلل نکنید. موسسه روانشناسی جریان با ارائهٔ جلسات حضوری و آنلاین، دسترسی به خدمات تخصصی را برای تمام ساکنان تهران و سایر شهرها آسان کرده است.
چرا موسسه روانشناسی جریان بهترین است؟
-
تیم چندتخصصی شامل روان‌پزشک، روان‌شناس و کاردرمانگر
-
پروتکل‌های مبتنی بر شواهد علمی روز دنیا
-
فضای درمانی آرام و مجهز در قلب تهران(زعفرانیه تهران)
-
دسترسی آسان مترو و پارکینگ اختصاصی
-
ارزیابی و گزارش دوره‌ای پیشرفت درمان
جمع‌بندی
فوبیا می‌تواند همهٔ ابعاد زندگی را درگیر کند؛ اما با انتخاب یک مرکز درمانی معتبر همانند موسسه روانشناسی جریان، مسیر غلبه بر ترس‌های غیرمنطقی روشن است. اگر شما یا عزیزانتان به چنین چالشی دچارید، همین امروز با مشاوران ما تماس بگیرید و نخستین قدم را به سوی زندگی بدون ترس بردارید.
